Verschillende soorten portfolio

Over het algemeen worden in de internationale literatuur drie verschillende soorten portfolio teruggevonden: een showcaseportfolio, processportfolio en een growthportfolio (Ritzen & Kösters, 2002; Smith, Brewer & Heffner, 2003). Het showcaseportfolio toont het beste werk van de leerling. Het processportfolio bevat zowel werk dat af is als werk dat nog niet af is voorzien van een reflectie. Het growthportfolio laat de ontwikkeling van het kind door de jaren heen zien.

De Nederlandse literatuur over portfolio’s maakt onderscheid tussen werkportfolio’s (ook wel ontwikkelingsgerichtportfolio), presentatieportfolio’s (showcaseportfolio) en evaluatieportfolio’s (assessmentportfolio) (Castelijns & Kenter, 2003). Deze verschillende portfolio’s kunnen elkaar aanvullen.

Werkportfolio

In het werkportfolio wordt al het gemaakte werk, alle kladversies en de aangepaste versies bewaard. Het portfolio is dus een soort verzamelplaats. Dit geeft inzicht in het leerproces van het kind en laat zien hoe en in hoeverre het kind zijn of haar leerdoelen heeft bereikt. Hiermee kunnen zowel de leerling als leerkracht het verdere verloop van het onderwijs bepalen en afstemmen op de behoefte van de leerling.

Vanuit dit portfolio kunnen leerlingen, alleen of in overleg met de leerkracht, werk uitkiezen voor in het presentatie- of evaluatieportfolio.

Presentatieportfolio

In het presentatieportfolio wordt werk verzameld waar leerlingen trots op zijn en wat zij graag aan belangstellenden willen laten zien. Op die manier kan een kind laten zien wie hij of zij is en wat hij of zij kan.

Voor de leerling kan het presentatieportfolio een motiverende functie hebben want dit portfolio kan de behaalde doelen zichtbaar maken waarmee het kind kan aantonen welke vaardigheden hij of zij hiermee verworden heeft (Castelijn & Kenter, 2003). Hoe het uiteindelijke resultaat in een presentatieportfolio tot stand is gekomen is hier minder van belang (Haanstra, 2004).

In de onderbouw ziet een portfolio er soms net wat anders uit. Meer over portfoliogebruik in de onderbouw?

Evaluatieportfolio

In het evaluatieportfolio bevindt zich veelal werk dat de bereikte leerresultaten verantwoord zoals een gemaakte toets (Castelijns & Kenter, 2003; Castelijns, Kenter & Janssen, 2001). Het is bedoeld om te kijken of leerlingen bepaalde competenties hebben verworven.

Hierbij is het van belang dat de beoordelingscriteria voor de leerlingen duidelijk zijn. De eisen vanuit de school en de gewenste vrijheid voor de leerling om zelf vorm te geven aan de inhoud kunnen hier op gespannen voet staan met elkaar.