Kindgesprekken: gesprekken tussen (ouder), kind en leerkracht

Deze website biedt een overzichtelijk denk- en doekader om in de praktijk te gaan werken met kind- en driehoeksgesprekken. Hiertoe is informatie verzameld vanuit de wetenschappelijke literatuur, maar ook vanuit de praktijk, in gesprekken met leerkrachten van scholen die al langere tijd werken met kind- en/of driehoeksgesprekken

Wat zijn kindgesprekken?

Veel scholen denken na over manieren om kinderen meer te betrekken bij hun eigen leerproces. Het uitgangspunt hierbij is dat leerkrachten niet zelf bedenken en bepalen wat en hoe er geleerd wordt, maar dat doen door met kinderen regelmatig individueel in gesprek te gaan. Door goed te luisteren naar kinderen krijgt de leerkracht zicht op waar het kind staat in zijn of haar ontwikkeling en wat er nodig is om tot een volgende stap te komen. Het gesprek is daarmee een krachtig middel om leerlingen verder te helpen in hun ontwikkelingsproces.

Onder een kindgesprek verstaan we een gepland en gestructureerd gesprek tussen kind en leerkracht. Een driehoeksgesprek is een gepland en gestructureerd gesprek tussen kind, ouder en leerkracht.

In kindgesprekken, met of zonder ouders, bespreken leerkrachten en kinderen hoe het gaat, welke doelen het kind wil behalen en hoe het kind dat zou kunnen doen. Kinderen actief betrekken bij het stellen van eigen doelen en de evaluatie daarvan draagt bij aan een hogere motivatie, een positiever zelfbeeld en betere leerresultaten (Duckworth, Akerman, MacGregor, Salter, & Vorhaus, 2009). Feedback speelt hierbij een grote rol.

Waarom ga je werken met kindgesprekken?

Het antwoord op de vraag waarom een school gaat werken met kindgesprekken is afhankelijk van de visie en kernwaarden van de school. Vanuit deze visie wordt duidelijk waartoe de gesprekken moeten leiden, wat de gesprekken moeten opleveren en hoe ze vorm krijgen in de dagelijkse praktijk.

Belang van gezamenlijke visie

Binnen het team helder krijgen waarom men gaat werken met kindgesprekken is een belangrijke voorwaarde om kindgesprekken te introduceren. Met elkaar nadenken over vragen zoals Wat vinden wij belangrijk? Hoe leren kinderen? Hoe leren wij? Wat past bij ons? Welk gedrag willen we zien? Welk gedrag willen we vertonen? Hoe ziet voor ons het ideale onderwijs eruit?

Hoe organiseer je kindgesprekken?

Als duidelijk is waarom je als team gaat werken met kindgesprekken en wat de school daarmee wil bereiken vormt dit het uitgangspunt voor de verdere implementatie en uitvoering van de gesprekken: als we dít willen bereiken, hóe ziet dat er bij ons op school dan uit.

Niet praten óver, maar mét kinderen

Kindgesprekken worden cyclisch, doelgericht en planmatig ingezet gedurende het schooljaar. Het is van belang om de aanpak binnen de diverse leergroepen op elkaar af te stemmen en een jaarplanning te maken zodat er een doorgaande lijn binnen de school ontstaat. Er bestaan verschillende soorten (ouder) kind leerkracht gesprekken, bijvoorbeeld doelengesprekken, voortgangsgesprekken, evaluatiegesprekken, driehoeksgesprekken en kennismakingsgesprekken.

Lees praktijkervaringen van scholen die al werken met kindgesprekken

Wat ga je precies doen?

Wanneer duidelijk is waarom een team wil werken met kindgesprekken en hoe deze gesprekken een plek krijgen binnen het onderwijsaanbod, kan bepaald worden wat kind en leerkracht concreet bespreken in de gesprekken en welke kind- en leerkrachtvaardigheden daarbij belangrijk zijn. Daarnaast kan nagedacht worden over de rol van het kind, maar ook die van de leerkracht en eventueel de rol van de ouders.

In de praktijk kom je verschillende benamingen tegen voor gesprekken met kinderen: kindgesprek, leergesprek, leerreisgesprek, coachgesprek, spiegelgesprek, voortgangsgesprek, portfoliogesprek of doelengesprek. Voor gesprekken tussen kind, leerkracht en ouder(s) wordt vaak de term driehoeksgesprek of ouder-kind-leerkracht gesprek gebruikt.

Input voor kindgesprekken uit portfolio’s

Een prettige manier om kindgesprekken te voeren is aan de hand van een portfolio. Dit kan ook een digitaal portfolio zijn. Het is belangrijk om met het kind te reflecteren op het resultaat, maar vooral op het leerproces. Daartoe zitten er in een portfolio niet alleen resultaat-stukken, maar ook proces-stukken, zoals oefenbladen. Of nog liever: een filmpje waarin een kind vertelt wat hij/zij aan het doen is. Door een aantal van dit soort videoclips samen te bekijken krijg je de mogelijkheid met het kind op het leerproces te reflecteren. Een digitaal portfolio dat zich daar helemaal op richt is Mevolution.